Επισημάνσεις και ενστάσεις σχετικά με την «Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου της Σχολικής Μονάδας (ΑΕΕ)»

Καμία εκπαιδευτική αλλαγή δεν είναι ουδέτερη και ανεξάρτητη από το ευρύτερο κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο. Το πλαίσιο στη συγκεκριμένη συγκυρία είναι η καταστροφική για το δημόσιο σχολείο πολιτική (45% μείωση δαπανών, κλείσιμο τομέων, κατάργηση ειδικοτήτων, συγχωνεύσεις σχολείων κλτ κτλ) με τραγικές επιπτώσεις σε όλες τις εκπαιδευτικές διαδικασίες. Το όλο εγχείρημα προωθείται μέσα σε συνθήκες απόλυτης απαξίωσης του έργου των εκπαιδευτικών, με κατάργηση εργασιακών και δημοκρατικών μας δικαιωμάτων, μπροστά στο νέο πειθαρχικό, μέσα στο καθεστώς παράλογων πειθαρχικών διώξεων, μπροστά στο ενδεχόμενο της διαθεσιμότητας, των υποχρεωτικών μετακινήσεων, ακόμα περισσότερων περικοπών στις αποδοχές, τη δημιουργία πλεονάζοντος προσωπικού και τελικά το ενδεχόμενο των απολύσεων. Δεν βρισκόμαστε επομένως σε μια συζήτηση/διαπραγμάτευση τύπου «είμαστε υπέρ ή κατά της αυτοαξιολόγησης της σχολικής μονάδας και τι προτείνουμε εμείς» αλλά σε αγώνα απόκρουσης των πολιτικών που έχουν διαλύσει τη ζωή μας και την αξιοπρέπειά μας.

Ως προς την ίδια την Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου της σχολικής μονάδας (ΑΕΕ) εκφράζονται σοβαρές επιφυλάξεις και δυσπιστία για το αν, ιδίως αυτή την εποχή, θα υπάρξει βελτίωση και όχι υποβάθμιση. Όπου έχει εφαρμοστεί αποτέλεσμα ήταν η συρρίκνωση, η υποβάθμιση, η κατηγοριοποίηση, η συγχώνευση ή ακόμη στο κλείσιμο και η παράδοση σχολείων στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Επιπλέον, είναι φανερή από την πρώτη κιόλας ανάγνωση η προχειρότητα του σχεδιασμού και η άγνοια της σχολικής πραγματικότητας. Ακόμη και οι καθ’ ύλη αρμόδιοι για την ενημέρωση των εκπαιδευτικών σχολικοί σύμβουλοι έχουν εκφράσει, με ανακοίνωση της «Πανελλήνιας Ένωσης Σχολικών Συμβούλων», τις επιφυλάξεις τους για τη συγκεκριμένη αυτοαξιολόγηση: «Η ΑΕΕ παρά τα θετικά της στοιχεία και πέρα από το γεγονός ότι χρειάζονται αλλαγές λειτουργικού χαρακτήρα, επί της ουσίας συμπαρασύρεται από την ένταξή της στο ΠΔ 152 /2013. Το ΔΣ της ΠΕΣΣ εκτιμά ότι, όσο η αξιολόγηση συνδέεται με ποσοστώσεις του Ν.4024/2011 οι οποίες οδηγούν σε μισθολογικές καθηλώσεις και παραμένει αποσυνδεδεμένη από την επιμόρφωση, δεν μπορεί να επιτελέσει τον διαμορφωτικό της ρόλο της και εξ αντικειμένου εντάσσεται σε μοντέλα του παρελθόντος τα οποία διεθνώς έχουν υποστεί κριτική και εγκαταλείπονται».

Οι επιφυλάξεις μας σχετικά με την εφαρμογή της συγκεκριμένης ΑΕΕ στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία συνοψίζονται στα παρακάτω:

Η αυτοαξιολόγηση σχολείων δεν είναι αυτόνομη διαδικασία ξέχωρη από την ατομική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και την εξωτερική αξιολόγηση των σχολείων. Στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο (ν.4024/11 για το μισθολόγιο -βαθμολόγιο, ν.4142/13 για την «Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας στην Εκπαίδευση», ΠΔ 152/13 για την «Αξιολόγηση των εκπαιδευτικών», ν.3848/10, ν. 3679/10)[i] όλες οι πλευρές της αξιολόγησης (όπως η ατομική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, η αυτοαξιολόγηση και η εξωτερική αξιολόγηση σχολείων) έχουν ΑΠΟΛΥΤΩΣ συνδεθεί μεταξύ τους.

h Το συγκεκριμένο εργασιακό πλαίσιο σε συνθήκες απόλυτης απαξίωσης και τρομοκράτησης των εκπαιδευτικών.

h Τεράστιος όγκος γραφειοκρατικής δουλειάς. Μεγάλος όγκος ερωτηματολογίων για εκπαιδευτικούς, γονείς, μαθητές/τριες και συλλογή στοιχείων που έτσι και αλλιώς συλλέγονται στα σχολεία μέσα από άλλες δομές.

h Τεράστιος όγκος εργασίας εκτός εργασιακού ωραρίου. Ο νόμος ορίζει ξεκάθαρα ότι η υλοποίηση των σχεδίων δράσης (πχ. ενδοσχολική επιμόρφωση, αλλεπάλληλες συναντήσεις με γονείς, υποστηρικτικές δράσεις εκπαιδευτικών προς μαθητές κλπ.), γίνονται εκτός σχολικού ωραρίου

h Τεράστιο κόστος για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη βελτίωση της εκπαίδευσης

h Ανελαστικό πλαίσιο ερωτημάτων. Τα ερωτηματολόγια δεν προσαρμόζονται στις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν σε σχολεία της επικράτειας.

h Γίνεται ανεπιτυχής προσπάθεια ποσοτικοποίησης ποιοτικών χαρακτηριστικών

h Θεωρεί εκ προοιμίου ότι είναι επαρκείς οι χώροι του σχολείου (επομένως δεν γίνεται καλή αξιοποίησή τους από τους/τις εκπαιδευτικούς) και η υλοποίηση των δράσεων θα συμβάλλει στην αξιοποίησή τους(IV). Επίσης θεωρεί ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, επαρκούν η υλικοτεχνική υποδομή και οι οικονομικοί πόροι των σχολείων για την πραγματοποίηση των σχεδίων δράσης. Με τον τρόπο αυτό το υπουργείο αποποιείται πλήρως τις ευθύνες του και μεταφέρει τις ευθύνες στους ώμους του εκπαιδευτικού προσωπικού.

h Δεν ξεκαθαρίζει τις αρμοδιότητες καθώς ορίζει «ο Διευθυντής εισηγείται και ο σύλλογος Διδασκόντων αποφασίζει» αλλά θεωρεί την υλοποίησης της ΑΕΕ ευθύνη των Διευθυντών.

h Για την τρέχουσα σχολική χρονιά ταυτίζει την Έκθεση Γενικής Εκτίμησης με την Ετήσια Έκθεση Αξιολόγησης (η οποία έχει και βαθμούς!) που θα υποβληθεί τον Ιούνιο του 2014 από το Διευθυντή του σχολείου στο Δίκτυο Πληροφόρησης της ΑΕΕ.

h Δεν προβλέπεται πουθενά αξιολόγηση των βιβλίων και των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών.

h Στην κατηγορία Τομείς, οι 6^ος και 7^ος που συνδέονται με τα αποτελέσματα της σχολικής μονάδας μπορούν να οδηγήσουν σε κατηγοριοποίηση των σχολείων ανάλογα με τα αποτελέσματα και τις επιδόσεις των μαθητών/τριών, με πιθανή συνέπεια ελλιπή χρηματοδότηση ή κλείσιμο των «υποβαθμισμένων» σχολείων.

h Η  αξιολόγηση το εκπαιδευτικού έργου είναι ξεκάθαρα το όχημα που θα οδηγήσει στην ιεραρχική εσωτερική αξιολόγηση, «που οι ανώτεροι στη διοικητική ιεραρχία στο εσωτερικό της σχολικής μονάδας κρίνουν αυτούς που βρίσκονται χαμηλότερα».

h Επιπλέον, γίνεται συλλογή δεδομένων ερευνητικής εργασίας που δεν ξέρουμε που και πως θα χρησιμοποιηθούν.

Τέλος, να τονίσουμε ότι υπάρχουν βάσιμες νομικές ενστάσεις ως προς την εφαρμογή της ΑΕΕ από τη φετινή σχολική χρονιά. Ο ίδιος ο νόμος 3848/10 στο άρθρο 32 παρ. 1 αναφέρει: «Κάθε σχολική μονάδα, μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου, καταρτίζει πρόγραμμα δράσης με τους εκπαιδευτικούς στόχους για το σχολικό έτος που ξεκινά». Αυτό το πρόγραμμα σύμφωνα με τον ίδιο νόμο αποτελεί τη βάση της αυτοαξιολόγησης-αξιολόγησης της σχολικής μονάδας, η οποία όμως δεν μπορεί να γίνει τώρα. Άρα η διαδικασία δεν μπορεί να ξεκινήσει τώρα στη μέση της χρονιάς ενώ η πρόσφατη εγκύκλιος του Υφυπουργού δεν είναι ανώτερη του νόμου. Επομένως σε καμιά περίπτωση δεν χρειάζεται να βιαστούμε στην υλοποίηση της ΑΕΕ.

---

[i] Το άρθρο 32 του ν. 3848/10 λέει μεταξύ άλλων ότι :«Στο τέλος κάθε σχολικής χρονιάς η σχολική μονάδα συντάσσει έκθεση με την οποία αξιολογούνται  η απόδοση της σχολικής μονάδας, η επίτευξη των εκπαιδευτικών στόχων, οι επιτυχίες, οι αδυναμίες και τα προβλήματα που αντιμετωπίστηκαν και διατυπώνονται προτάσεις βελτίωσης για την επόμενη σχολική χρονιά. Το πρόγραμμα δράσης και η έκθεση αξιολόγησης, γνωστοποιούνται στους μαθητές και στο σύλλογο γονέων και δημοσιεύονται στο διαδίκτυο. Οι προϊστάμενοι διευθύνσεων καταρτίζουν πρόγραμμα δράσης για κάθε σχολικό έτος και υποβάλλουν σχετικές εκθέσεις στους περιφερειακούς διευθυντές εκπαίδευσης». Τέλος ορίζεται στην παρ. 7 του ίδιου άρθρου πως «την αξιολόγηση της δράσης των σχολικών μονάδων ακολουθεί η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών».

Επιπλέον, στην παρ. 2 του άρθρου 22 του ν. 3879/10 ορίζεται: « Στην αρχή της δημοτικής θητείας, το δημοτικό συμβούλιο αποφασίζει τους τρόπους διαβούλευσης για την εκπόνηση του τοπικού προγράμματος υποστήριξης της εκπαίδευσης και δια βίου μάθησης και τους τρόπους διασφάλισης της διαφάνειας και της κοινωνικής λογοδοσίας κατά την εφαρμογή του. Στις διαδικασίες αυτές συμμετέχουν τα όργανα της σχολικής κοινότητας (Σχολικά Συμβούλια, Σχολικές Επιτροπές, Σύλλογοι Γονέων) και οι φορείς παροχής υπηρεσιών δια βίου μάθησης που αναφέρονται στην παράγραφο 2 του άρθρου 8. Κατά την εκπόνηση του τοπικού προγράμματος υποστήριξης της εκπαίδευσης και δια βίου μάθησης λαμβάνονται υπόψη οι εκθέσεις αξιολόγησης και τα προγράμματα δράσης που προβλέπονται στο άρθρο 32 του ν. 3848/2010».